W sytuacji gdy konflikt pomiędzy małżonkami narasta, często jedno z nich decyduje się na pozew o rozwód. Wbrew pozorom sprawy o rozwód można zaliczyć do jednych z najtrudniejszych i najbardziej złożonych spraw sądowych, w szczególności z uwagi na szeroki zakres kwestii, które regulują. Oprócz rozwiązania małżeństwa, przedmiotem sprawy rozwodowej mogą być również takie kwestie jak: orzeczenie o winie w rozkładzie pożycia małżeńskiego, kontakty z dziećmi, alimenty na dzieci lub małżonka, rozstrzygnięcie o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej, orzeczenie o sposobie korzystania z mieszkania, nakazanie eksmisji lub podział majątku wspólnego stron.
Jaki jest warunek rozwiązania małżeństwa?
Warunkiem rozwiązania małżeństwa przez rozwód jest udowodnienie trwałego i zupełnego rozkładu pożycia małżeńskiego, a zatem ostatecznego zerwania więzi gospodarczej, emocjonalnej i fizycznej, bez perspektyw na uratowanie małżeństwa. Zgodnie z art. 56 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, przesłanką pozytywną niezbędną do orzeczenia rozwodu jest zupełny i trwały rozkład pożycia małżeńskiego. Poprzez ustanie więzi fizycznej należy rozumieć przede wszystkim zaprzestanie przez małżonków obcowania cielesnego. Ustanie więzi emocjonalnej to wygaśnięcie pomiędzy małżonkami wzajemnych uczuć. Więzi gospodarcze ustają w momencie, gdy małżonkowie nie prowadzą wspólnego gospodarstwa domowego.
Nawet pomimo zaistnienia przesłanki trwałego i zupełnego rozkładu pożycia małżeńskiego Sąd nie rozwiąże małżeństwa przez rozwód, jeśli jego orzeczenie byłoby sprzeczne z dobrem wspólnych małoletnich dzieci stron, pozew złożył małżonek wyłącznie winny rozkładowi pożycia małżeńskiego lub przeciwstawiają się temu zasady współżycia społecznego.
Na kanwie art. 57 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, przy orzekaniu rozwodu sąd orzeka czy i która ze stron jest winna rozkładowi pożycia małżeńskiego. Rozwiązując małżeństwo, sąd może zatem orzec o winie jednego z małżonków w rozkładzie pożycia małżeńskiego lub o winie po obu stronach.
Kiedy współmałżonek może ubiegać się o alimenty?
Orzeczenie o winie w procesie o rozwód jest istotne z punktu widzenia zasądzenia ewentualnych alimentów na rzecz byłego małżonka. Zgodnie bowiem z art. 60 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego małżonek rozwiedziony, który nie został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia i który znajduje się w niedostatku, może żądać od drugiego małżonka rozwiedzionego dostarczania środków utrzymania w zakresie odpowiadającym usprawiedliwionym potrzebom uprawnionego oraz możliwościom zarobkowym i majątkowym zobowiązanego. Zgodnie natomiast z § 2 tego artykułu, jeżeli jeden z małżonków został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia, a rozwód pociąga za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego, sąd na żądanie małżonka niewinnego może orzec, że małżonek wyłącznie winny obowiązany jest przyczyniać się w odpowiednim zakresie do zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb małżonka niewinnego, chociażby ten nie znajdował się w niedostatku.
Na zgodny wniosek stron sąd może odstąpić od orzekania o winie którejkolwiek ze stron. W praktyce, zgodny wniosek o odstąpieniu od orzeczenia w przedmiocie winy w znaczny sposób skraca postępowanie rozwodowe.